8 λόγοι για να διαβάσεις Έλληνες συγγραφείς
Αγαπάμε τα βιβλία, θέλουμε να είμαστε χωμένοι μέσα στις σελίδες τους και όταν βρούμε «καλό» βιβλίο κολλάμε μαζί του και τίποτα δεν μπορεί να μας χωρίσει από αυτό. Υπάρχουν διάφορα είδη, αρκετές «σχολές», πολλές «εθνικότητες» και ο καθένας διαβάζει αυτό που του ταιριάζει. Υπάρχει όμως μια συζήτηση -προκατάληψη βασικά- γύρω από τα ελληνικά βιβλία και τους Έλληνες συγγραφείς, η οποία δεν γνωρίζω πως ξεκίνησε, αλλά λίγο πολύ συνοψίζεται σε μια φράση που ακούω κατά καιρούς:
«Γιατί να διαβάσω ελληνικά βιβλία, αφού η ξένη λογοτεχνία είναι καλύτερη;»
Ναι, υπάρχουν όντως καταπληκτικά βιβλία που μας έρχονται από το εξωτερικό. Και, ναι, υπάρχουν όντως ελληνικά βιβλία που δεν είναι καλογραμμένα. Αλλά αυτό δεν αποτελεί λόγο γενίκευσης. Έτσι σκέφτηκα να γράψω κάποιους λόγους για να διαβάσει κανείς ΚΑΙ ελληνικά βιβλία.
1. Έχουν ιστορίες που αξίζουν να διαβαστούν
Οι ιστορίες που βρίσκει κανείς σε ελληνικά βιβλία δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από αντίστοιχα ξένα. Είναι έξυπνες, ευφάνταστες, καλοστημένες, πρωτότυπες, με μεγάλη έρευνα, δράση, έρωτα, ανατροπές, φιλίες, πόνο, ήρωες, λύτρωση και όλα τα συστατικά που συναντάς σε ένα καλό βιβλίο. Απλά οι ιστορίες είναι επηρεασμένες, αλλά και προσαρμοσμένες, από τον τόπο που μεγάλωσε ο καθένας και τα βιώματά του. Καθόλου όμως δεν τις μειώνει αυτό, ίσα ίσα τις κάνει μοναδικές και με τεράστια αξία.
2. Διαβάζεις το πρωτότυπο κείμενο
Πολλές φορές διαβάζουμε ένα μεταφρασμένο βιβλίο και καταλαβαίνουμε πως σε μερικά σημεία το κείμενο είναι λίγο περίεργο, δεν βγάζει πολύ νόημα ή οι εκφράσεις δεν ταιριάζουν ακριβώς με το υπόλοιπο ύφος. Αυτό συμβαίνει γιατί η δουλειά του μεταφραστή είναι δύσκολη και δεν μπορεί πάντα να αποτυπώσει ότι έχει γραφτεί στο πρωτότυπο. Έτσι αρκετές φορές ένα βιβλίο χάνει μέρος της “ιδιαιτερότητάς” του μετά τη μετάφραση. Το να διαβάζεις ένα βιβλίο στο πρωτότυπό είναι το ιδανικό, γιατί βλέπεις ιδιωματισμούς και εκφράσεις όπως γράφτηκαν και μπορείς να θαυμάσεις πλήρως τη δουλειά του συγγραφέα. Οπότε, εκτός εάν “μιλάς” τη γλώσσα του πρωτοτύπου, τα βιβλία από Έλληνες συγγραφείς είναι πάντα καλύτερη επιλογή για εμάς.
3. Αρκετές φορές γνωρίζεις τα μέρη που αναφέρονται
Όταν ένας συγγραφέας στήνει την ιστορία του σε μια ελληνική πόλη, είναι πιο εύκολο να ταυτιστείς γιατί σου είναι πιο οικείο. Αυτό δεν έχει πάντα θετικά αποτελέσματα. Μπορεί να χάνεις τη μαγεία του «διαδραματίζεται σε ένα άγνωστο για εμένα μέρος άρα, η φαντασία μου ταξιδεύει περισσότερο». Αρκετές φορές όμως είναι καλύτερο. Έτσι προσδίδεται περισσότερη αληθοφάνεια στην ιστορία και νιώθεις ότι πράγματι μπορεί να έχουν συμβεί αυτά τα γεγονότα. Επίσης, κάθε φορά που περνάς από εκείνο το μέρος έχει ξεχωριστή αξία για σένα γιατί το έχεις συνδυάσει με την ιστορία του βιβλίου.
4. Βοηθάς να εξελιχθεί η λογοτεχνία στην χώρα
Υποστηρίζοντας Έλληνες συγγραφείς είναι σαν να τους δίνεις ώθηση να συνεχίσουν τη συγγραφή αλλά και να βελτιωθούν. Είναι μια επιβράβευση, κάτι που το χρειάζεται ένας συγγραφέας που ζει σε μια χώρα με τόσο μικρό αναγνωστικό κοινό, που δεν ξέρει εάν θα καταφέρει να βγάλει άλλο βιβλίο και συνήθως δεν ασχολείται με τη συγγραφή για βιοποριστικούς λόγους. Από την άλλη, εάν όλο και περισσότεροι άνθρωποι δουν ότι υπάρχει άνθιση στα ελληνικά βιβλία θα σκεφτούν τη συγγραφή πιο σοβαρά και έτσι μπορεί να γραφτούν “διαμαντάκια” που υπό άλλες συνθήκες μπορεί να μην αποτυπώνονταν ποτέ στο χαρτί. Τέλος, με αυτόν τον τρόπο, εάν οι εκδοτικοί δουν ότι υπάρχει κίνηση προς τα ελληνικά βιβλία θα στραφούν περισσότερο προς την εγχώρια λογοτεχνία και ίσως βελτιωθούν και άλλοι παράγοντες που σχετίζονται με την τελική εικόνα ενός βιβλίου (επιμέλεια, εξώφυλλο κλπ).
5. Οι πιθανότητες να γνωρίσεις τον συγγραφέα είναι μεγαλύτερες
Η αλήθεια είναι ότι μπορείς πολύ πιο εύκολα να πας σε μια παρουσίαση βιβλίου Έλληνα συγγραφέα από ότι ενός ξένου, που μπορεί εντέλει να μην έρθει ποτέ στην χώρα σου. Επίσης σε πολλές περιπτώσεις, μπορείς να έρθεις σε επαφή μαζί του και μέσω των social media. Όλη αυτή η επικοινωνία είναι πολύ σημαντική διότι ακούγοντας αυτά που έχει να σου πει μπορείς να μάθεις περισσότερα για το βιβλίο και να κατανοήσεις καλύτερα τι ήθελε να δώσει μέσα από αυτό. Επίσης όποιες απορίες πιθανόν να έχεις, μπορεί πολύ εύκολα να σου τις απαντήσει. Εξάλλου μέσω αυτής της διαδικασίας βελτιώνονται και οι ίδιοι και έτσι το επόμενο πόνημά τους θα κινείται κατά πάσα πιθανότητα σε υψηλότερο επίπεδο.
6. Πολλές φορές το marketing τα αδικεί και εσύ να μπορείς να το αντιστρέψεις
Όταν ένα βιβλίο έρχεται από το εξωτερικό, ο εκδοτικός οίκος δίνει μεγάλη προσοχή σε εκείνο -και είναι λογικό- αφού πρέπει να γίνει απόσβεση των χρημάτων που επενδύθηκαν σε ένα βιβλίο που πιστεύουν ότι αξίζει, αλλά και να τηρηθούν οι όροι της συμφωνίας γενικότερα. Με αυτό τον τρόπο, ένα ελληνικό βιβλίο που βγαίνει ταυτόχρονα, μπορεί να μην πάρει όση προβολή του χρειάζεται. Το πρόβλημα είναι ότι πολλές φορές εξαιτίας του marketing έχουμε διαβάσει “πατάτες” και χάσαμε βιβλιάρες, οπότε είναι κρίμα και για το βιβλίο αλλά και για τους αναγνώστες.
7. Βοηθάς στην πιθανότητα να μεταφραστούν στο εξωτερικό
Για να μεταφραστεί ένα βιβλίο και να βγει στο εξωτερικό, δεν γνωρίζω τη διαδικασία ακριβώς. Αυτό όμως που γνωρίζω είναι ότι εάν δεν είναι επιτυχημένο, δε θα ενδιαφερθούν εύκολα. Αν εμείς οι ίδιοι το στηρίξουμε και το αναδείξουμε, τότε αυξάνονται οι πιθανότητες του να το δούμε να κάνει διεθνή καριέρα. Βάση αυτού δημιουργήθηκαν πέρσι τα #translategreekbooks και #readgreekauthors. Ελπίζω κάποτε να πετύχουν το σκοπό τους και χωρίς να χρειάζεται να τα χρησιμοποιούμε.
8. Διαδίδεται αλλά και προφυλάσσεται η κουλτούρα μας
Ακούγεται βαρύ. Ξέρω. Αλλά είναι πολύ απλό. Δεν υποστηρίζω επ’ ουδενί ότι είμαστε καλύτεροι ή χειρότεροι από άλλους, είμαστε όμως μοναδικοί όπως και όλοι οι άλλοι. Εάν δεν γραφτούν από εμάς βιβλία βάση της δικής μας κουλτούρας, πραγματικότητας, καθημερινότητας, λαογραφίας, συνηθειών κλπ, τότε κανείς άλλος δεν θα το κάνει. Και εάν γραφτούν και κανείς δεν ενδιαφερθεί να τα διαβάσει και να τα στηρίξει, τότε θα είναι μια προσπάθεια που έπεσε στο κενό. Είναι ωφέλιμο και πολύ ενδιαφέρον να μαθαίνεις νέα πράγματα και άλλους πολιτισμούς και κατά τη γνώμη μου επιβάλλεται, αρκεί να μη ξεχνάς και τα δικά σου.
Αυτοί για μένα είναι οι πιο βασικοί λόγοι που θα συνεχίσω να διαβάζω ΚΑΙ ελληνικά βιβλία – Έλληνες συγγραφείς. Βέβαια ο καθένας μπορεί να έχει και πολλούς άλλους ακόμα.
Πριν κλείσω όμως, θέλω να διευκρινίσω κάτι πολύ σημαντικό κατ’ εμέ. Το να διαβάζεις ένα βιβλίο που δεν σου κάνει, μόνο και μόνο γιατί το έγραψε κάποιος «γνωστός» συγγραφέας, γιατί είναι συγκεκριμένης εθνικότητας ή θεματολογίας, γιατί «Ας υποστηρίξω μόνο Ελληνικά βιβλία και ας μην είναι του επιπέδου που θα ήθελα», γιατί είναι στη μόδα, για να φανώ κουλτουριάρης, γιατί αρέσει σε όλους και για διάφορους άλλους τέτοιους λόγους, δε με βρίσκει καθόλου σύμφωνη.
Διαβάζω ΚΑΙ ελληνικά βιβλία γιατί κάποια από αυτά αξίζουν όπως ακριβώς γίνεται και με τα ξένα. Μη ξεχνάμε ότι βιβλία που δεν μας ταιριάζουν, είναι κακογραμμένα ή έχουν κακή επιμέλεια κλπ, θα υπάρχουν πάντα και από παντού. Δε σημαίνει πως επειδή προέρχεται από την Ελλάδα, την Αμερική, την Ιαπωνία ή τη Γαλλία θα είναι απαραίτητα «καλό» ή «κακό». Μόνο εάν διαβάσεις ένα βιβλίο μπορείς να έχεις ολοκληρωμένη άποψη για αυτό. Τότε θα ξέρεις εάν για σένα άξιζε ή όχι. Εξάλλου, δεν είναι κακό να μην σου αρέσει και να το πεις, ακόμα και εάν γνωρίζεις προσωπικά το συγγραφέα του. Κακό είναι να είσαι προκατειλημμένος.
Οπότε την επόμενη φορά που θα διαβάσεις ένα βιβλίο σκέψου καλύτερα τι διαλέγεις ή τι απορρίπτεις και γιατί.
Δεν ελπίζω να σου άλλαξα άποψη. Ελπίζω μόνο να σε προβλημάτισα.
Σκέψου επίσης και αυτά…
Εάν λες σε κάποιον ότι δεν αξίζει χωρίς να του έχεις δώσει μια ευκαιρία ή χωρίς να του έχεις επισημάνει τι θα μπορούσε κατά τη γνώμη σου να αλλάξει, ίσως να μην βελτιωθεί ποτέ.
Εάν πιστεύεις ότι “το κακό έχει παραγίνει στην Ελλάδα και ο καθένας νομίζει ότι είναι συγγραφέας” σκέψου ότι είναι καλύτερο αυτό, από το σενάριο οι νέοι σε λίγα χρόνια να γράφουν ιστορίες μόνο για την έκθεση στο σχολείο και όλα αυτά γιατί “τα ελληνικά βιβλία δεν αξίζουν”. Προφανώς το καλύτερο είναι κάπου στη μέση.
Για το τελικό αποτέλεσμα του βιβλίου δεν ευθύνεται μόνο ο συγγραφέας.
Εάν είσαι Έλληνας συγγραφέας και διαβάζεις μόνο ξένους συγγραφείς, χωρίς να έχεις δώσει μια ευκαιρία σε Έλληνες συγγραφείς συνάδελφους σου, τότε κρίμα.
Εάν δε ξέρεις ποιο ελληνικό βιβλίο να επιλέξεις, υπάρχουν τόσα έγκυρα site και blog που μπορείς να ενημερωθείς αλλά και τα μέλη του Greek Book Reviewers που σίγουρα θα σε βοηθήσουν. Φυσικά μπορείς να ρίξεις μια ματιά και στις κριτικές που υπάρχουν στο matobookalo.
Απαγορεύεται η αντιγραφή και αναδημοσίευσή υλικού από το matobookalo
χωρίς τη συγκατάθεση του διαχειριστή.
